- BERNENSIS Pagus
- BERNENSIS Pagusa Berna, capite nomen habens, inter omnes Helvetiorum Pagos amplissimus per 30. milliar. extensus, et in Praefecturas complures divisus est. Harum aliae Germanicae, aliae Gallicae dicuntur. Illarum quatuor suburbanae sunt, quibus totidem urbis signiferi praesunt; praeter eas 27. aliae: Nempe Haselia vallis, quae Ammanum quidem habet ex suo corpore; verum hic a Senatu Brnensi deligitur, et huic rationem reddit. Undersea oppid. cui praeponitur Schuldthesz, ut vocant: Simmia vallis duplex, quarum praefectos Castellanos Schachtlan vocant: Frutinga, Sana, Aquilegi, vel, ut alii malunt, Salinae, vulgo Aellen: Cuius praefectus Gubernator appellatur. Laupa, Thunium, cuius par, ac Underseae, natio. Signovium, Trachselvalda ac vallis Emmae fluv. Brandisium, cuius praefectus a Dommo de Brandis eligitur, sed ex civium Bernensium numero. Simisulda; cuius praefectum constituunt Teutonici ordinis Magistri. Burgodorphum, Pyrenostica, quae duae praefecturae eôdem modô, quô Undersea, administrantur. Landeshutum, Arbergum, Nidovium, Erlacum, Bippium, Wanga, Arwanga, Arburgum, Bibersteinia, Schenkenbergum, Lentheburgum: Et tria libera oppida Zofinga, Arovium et Brugae Helveticae. Istarum octo sunt: Aventicum, Minnidunum, Ebrodunum, Lausanna, Morgiae, Novidunum, Oranum, Zilia cum Viviaco vel Ubisco. Praeterea quatuor Praefecturae, Moratum nempe, Schwartzenburgum, Gransonium et Chalantum, Bernensibus cum Friburgensibus communes sunt. Coenobiorum tandem Praefecturas in agro Germanico Bernates novem, in Gallico tres possident. Simler. de Republ. Helv. etc.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.